Het grote misverstand over rouw: waarom het verwerken van een verlies zo lang kan duren (of nooit helemaal klaar is)

Er bestaat een groot misverstand over rouwen. Het gaat niet om leren omgaan met verdriet, maar om het daadwerkelijk verwerken ervan. “Je levensenergie kan stagneren als je blijft steken in rouw,” zegt Jacqueline Rietveld, expert in de Chinese Geneeskunde. Ze laat in dit artikel zien hoe jij je hart ontlaadt van spanning, zodat vreugde weer kan stromen.

Laat je tranen en pijn toe. Alleen zo kan je hart zich ontladen van alle spanning, zodat er weer ruimte ontstaat voor vreugde en hoop.

Doorgaan met je leven

Er bestaat een groot misverstand over rouw. Heel veel mensen worstelen na het verlies van een dierbare lange tijd met hun verdriet. Na een eerste, relatief korte periode van rouw proberen ze hun oude leven weer op te pakken. Van tijd tot tijd worden ze dan overvallen door een immens verdrietig gevoel. Ze gebruiken al hun wilskracht, en eventueel een kalmerend middel, om hun tranen weg te stoppen en door te gaan met hun dagelijkse beslommeringen.

Een vicieuze cirkel

‘Ik kan toch niet eeuwig blijven huilen’ of ‘ik moet door’ zijn de overtuigingen van velen van ons. Met als gevolg dat we tijdelijk geen of onvoldoende aandacht besteden aan het diepe verdriet dat er nog steeds is. Totdat het ons op een ongepland moment opnieuw overvalt. Na de eerste opwelling – een huilbui, een uitbarsting, een neerslachtige dag – vinden we weer een manier om het verdriet terug te dringen. Zo blijven we gevangen zitten in een cirkeltje.

Van vorm veranderen

Rouwverwerking gaat niet om het leren omgaan met en hanteerbaar maken van verdriet, maar om het daadwerkelijk verwerken ervan. Als je iets verwerkt, krijgt het een andere vorm. In het geval van rouw verandert een zware last op je hart in een liefdevolle herinnering; een warme plek in je hart. Echt verwerken van verdriet gaat het voorspoedigst door het er eerst helemaal te laten zijn. Door je tranen en pijn toe te laten, net zolang als voor jou nodig is. Zonder een oordeel te vellen over je eigen gevoel of gedrag; het volledig te laten bestaan. Alleen zo kan je hart zich ontladen van alle spanning, zodat er weer ruimte ontstaat voor vreugde en hoop.

Zelfhelend vermogen stagneert

Pas wanneer jij je verdriet volledig toelaat, kun je het loslaten en omvormen. Als we bang zijn om ons te verliezen in onze emoties (‘wat als ik nooit meer uit mijn verdriet kom?’) of er zelfs afkeuring bij voelen (‘ik mag niet bij de pakken neer gaan zitten’), blokkeren we ons eigen gevoel. Op die manier kan ons zelfhelend vermogen, dat ook op emotioneel niveau werkt, niet op volle kracht functioneren. Waardoor verdriet op de achtergrond blijft sluimeren en niet kan worden losgelaten.

Het metaal-element: verdriet loslaten

De Traditionele Chinese Geneeskunde schaart ons vermogen om verdriet te verwerken en los te laten onder de eigenschappen van het element metaal. Het is een van de vijf elementen die onze lichamelijke, geestelijke en energetische balans bepalen. Je kunt de werking van het metaal-element vergelijken met het herfstseizoen: de bomen laten hun bladeren vallen om energie te bewaren. Zo kunnen ze na de winter weer nieuw blad vormen. Zou een boom zijn dode bladeren blijven koesteren en voeden, dan raakt hij uitgeput en blijft hij in de lente een dorre, kale boom. Op dezelfde manier kan de levensenergie van mensen stagneren als ze blijven steken in rouw en verdriet.

Ruimte voor levensvreugde

Het na elke opwelling weer terugduwen van je verdriet zorgt voor een blokkade in het metaal-element. Om je rouw écht te verwerken, is het nodig om de natuurlijke cyclus van de elementen haar gang te laten gaan. Het mag uiteindelijk weer lente worden, en zomer. Door je tranen vrijuit te laten stromen, kan ook de energie weer stromen. Traandruppels zorgen niet alleen in emotioneel opzicht voor opluchting, maar voeren ook afvalstoffen weg uit ons lichaam.

Soms is het moeilijk om je eigen verdriet helemaal toe te laten, zonder het af te keuren of er bang voor te zijn. Misschien heb je als klein kind geleerd dat huilen niet gewaardeerd wordt. Een huilbui moest zo snel mogelijk over zijn, omdat anderen zich er ongemakkelijk bij voelden.

Als je merkt dat je telkens automatisch je verdriet onderdrukt, zoek dan hulp bij iemand die geen oordeel heeft over verdriet en jou kan helpen om bij je pijn te blijven. Op die manier doorvoel je het verdriet tot op de bodem. Vervolgens kun je als het ware door die bodem heen voelen en ontstaat er vanzelf weer nieuwe ruimte. Ruimte voor ervaringen die jou energie en plezier schenken. Ruimte voor levensvreugde.

Tekst: Jacqueline Rietveld