Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat mindfulness inderdaad een gunstig effect kan hebben op allerlei psychische klachten, zoals depressie en angst. Mindfulness is echter geen wondermiddel dat voor alle psychische problemen zal werken. Het is ook niet voor iedereen en op elk moment geschikt.

Wat is mindfulness?

Mindfulness is een meditatietechniek die is ontwikkeld vanuit de meditatiepraktijk van het Boeddhisme, waarbij de meditatie is losgemaakt van het Boeddhistische geloof. Mindfulness gaat dus over mediteren. Maar mediteren is niet het doel. Je zou kunnen zeggen dat meditatie een oefening is om een bepaalde geestesgesteldheid te ontwikkelen. Het is een vaardigheid die je kan aanleren. Het gaat erom op een 'niet-oordelende manier aandacht te hebben voor wat er in het huidige moment gebeurt'.

Die geestesgesteldheid zou je kunnen omschrijven met de volgende drie punten:

• Bewuste aandachtig zijn in het moment. Niet onnodig piekeren over het verleden en de toekomst.

• Acceptatie van onvermijdelijke negatieve ervaringen. Je niet verzetten als verzet geen zin heeft.

• Niet-reactief gewaar worden van je emoties. Emoties leren zien als lichamelijke en geestelijke reacties waar je niet per se iets mee hoeft.

Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) is een specifieke vorm van mindfulness die in de jaren ‘90 werd ontwikkeld voor de behandeling van depressies. De therapie combineert mindfulness meditatie technieken (zowel formele als meer dagelijks toepasbare korte meditatie-oefeningen) met technieken uit de cognitieve therapie (gedachtendagboek; terugvalpreventieplan). Ze bestaat uit een acht weken durende training met aandachtsoefeningen en cognitieve therapie.

Essentieel is dat de deelnemers op een gedisciplineerde manier thuis zes dagen per week de oefeningen uitvoeren die ze tijdens de training aanleren. De bedoeling is om mensen te leren om met milde open aandacht naar de werkelijkheid te kijken.

Mindfulness voorkomt herval na een eerdere depressie

Meerdere studies hebben aangetoond dat MBCT helpt bij het voorkomen van terugval bij mensen die in het verleden al depressies hebben doorgemaakt.

Zo toonden diverse onderzoeken aan onder andere de universiteit van Oxford dat MBCT evengoed werkt als antidepressiva om herval te voorkomen bij mensen met een verleden van ernstige depressieve stoornissen en een groot risico op herval.

In het Verenigd Koninkrijk beveelt de National Health Service mindfulness aan als therapie bij mensen die reeds drie of meer depressies hebben gehad.

Mindfulness bij een acute depressie

Er bestaat ook meer en meer bewijs dat MBCT kan helpen in het verminderen van klachten als je midden in een depressie zit. Onderzoek aan de Radboud Universiteit in Nijmegen laat bijvoorbeeld zien dat bij mensen met drie of meer depressies in de voorgeschiedenis, zowel diegenen met een actuele depressie als in remissie (dus nu niet depressief zijn maar wel zijn geweest) een afname in depressieve klachten optreedt, die vergelijkbaar is in beide groepen. Van de deelnemers had ongeveer een derde op het moment van het onderzoek last van depressieve klachten. De positieve werking bleef behouden tot een jaar na de training.

Onduidelijk is nog hoe mindfulness afrekent met depressieve klachten. Uit het onderzoek komen aanwijzingen naar voren dat mindfulness ingrijpt op het verminderen van piekeren, wat gezien wordt als een kernelement van depressie. Ook zijn er aanwijzingen dat na de training mindfulness-vaardigheden toenamen, zoals bewustzijn en acceptatie zonder oordeel. Acceptatie zonder oordeel medieerde voor een deel de afname in depressieve klachten.

Vervolgonderzoek zal meer informatie moeten leveren voor wie MBCT wel en niet geschikt is. De laatste ontwikkelingen laten zien dat de meest kwetsbare groep voor een terugval, waaronder mensen met terugkerende depressie én (emotioneel) trauma in de kindertijd het meest profiteren van MBCT. Er zijn echter studies die laten zien dat mensen met minder dan 3 depressies een afname ook profiteren van MBCT in termen van afname van depressieve klachten.

Waar vind je een betrouwbaar therapeut?

Op het internet vind je allerlei cursussen. Vaak zijn dat cursussen voor een algemeen publiek. Niet altijd goedkoop en niet specifiek op depressie gericht. Het soort mindfulness dat bij depressie wordt toegepast heet Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT).

Op de website van de Vereniging Mindfulness Based Trainers Nederland en Vlaanderen kun je op regio of soort training zoeken. De professionals die bij deze beroepsvereniging zijn aangesloten, voldoen allemaal aan bepaalde kwaliteitscriteria, geven een minimumaantal trainingen per jaar en volgen zelf na- en bijscholing.

Bij Inner Tree trachten we met onze massages mensen ook uit hun hoofd te halen. Door aanraking de aandacht naar het lichaam te brengen waardoor mensen opnieuw gaan voelen en al hun zintuigen gaan gebruiken voor een grotere bewustwording. Vaak zitten we zo in ons hoofd waardoor we voorbijgaan aan signalen van het lichaam tot we ver in het rood zitten.

Als extra ondersteuning hierbij kunnen we beroep doen op de orthomoleculaire voedingssupplementen van RainPharma zoals o.a. Mood en Yoga

Mood

Voedingssupplement met ginseng, rhodiola rosea, vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12, carnitine, glutamine, taurine, inositol en choline. Met natuurlijk sinaasappelaroma, met zoetstof van plantaardige oorsprong.

Yoga

Voedingssupplement met melatonine, ashwagandha, GABA, magnesium, vitamine B3, B5, B6 en inositol. Met zoetstof van plantaardige oorsprong.

Magnesium, vitamine B3, B5 en B6 dragen bij tot een normale werking van het zenuwstelsel en een normale psychologische functie. Vitamine B5 draagt bij tot een normaal metabolisme van sommige neurotransmitters.

Ashwagandha bevordert het inslapen.

Bronnen:

• Depressiehulp
• National Health Service
• Oxford Mindfulness Centre
• Harvard Medical School
• The Lancet
www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(14)62222-4/fulltext
www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(14)62448-X/fulltext
• JAMA Psychiatry
• Clinical Psychology Review
• Behavioural and Cognitive Psychotherapy
• Psychology Research and Behavior Management
• Neuropsychiatric Disease and Treatment
• Minerva
• EOS Wetenschap
• Radboud Universiteit
• www.scientias.nl/mindfulness-kan-ook-afrekenen-met-actuele-depressie/
• link.springer.com/article/10.1007/s41193-016-0047-9
• Instituut voor Aandacht & Mindfulness
• www.depsycholoog.nl/bij-depressie/